Vleugel van Koningin Hortense de Beauharnais, 1808

In 1808 zond de Parijse klavierbouwer Erard een vleugel naar de Koning in Nederland. Dat was op dat moment Lodewijk Napoleon, die het voormalige stadhuis op de Dam had omgebouwd tot woonpaleis. De vleugel was bestemd voor zijn echtgenote Hortense de Beauharnais, de muzikale stiefdochter van Napoleon Bonaparte. Het instrument werd geplaatst in de vroegere Vroedschapskamer die nu als concertzaal fungeerde.

Hortense heeft niet lang plezier gehad van de vleugel. Na de dood van haar zoontje in 1807 had zij Nederland verlaten en pas in april 1810 kwam zij weer terug naar Amsterdam. Maar Hortense kon niet aarden in het paleis; ze vond het te somber en bovendien was de sfeer tussen de echtelieden slecht. Een maand later verliet zij Nederland en keerde er niet meer terug.

Weer een maand later vertrok ook Lodewijk Napoleon en de vleugel bleef achter in het Paleis op de Dam. Sinds het aantreden van Koning Willem I in 1813 is het instrument eigendom van het Nederlandse hof. De vleugel staat sinds 1972 in bruikleen in de vaste opstelling van het Haags Gemeentemuseum.

Voor de vleugel is gebruik gemaakt van mahoniehout en de klankkast is versierd met bronzen ornamenten, geïnspireerd op de klassieke oudheid.

Lees hier het origineel

Josephine and Napoleon

A saying goes, "Love is a many splendid thing. Love lifts us up where we belong." Love can make even the toughest and hardest of hearts mellow, it can turn the wisest into simple fools and emperors to mere imploring souls.

Napoleon Bonaparte, we all know him as the great Emperor of France. Now, a man of such decree we don't imagine to be a compassionate, romantic soul. But it seems otherwise for he had been a true, passionate lover to a hazel eyed beauty named Marie Josèphe Rose Tascher de la Pagerie.

Marie Josèphe was born on June 23, 1763 to a white Creole family who owned a sugar plantation. Although the family was once rich, by the time she was born, they were not as prosperous, since a hurricane destroyed their estate in 1766. So, Marie Josèphe was not brought up to meet the standards of the high society of France. But she is lucky and was married to aristocracy - Alexander de Beauharnais. She bears two children with Alexander - Eugène (1781) and Hortense (1783).

Marie Josèphe is a fast learner. Although the financial status of her family did not permit her to indulge in mingling with socialites, she learns fast and few years later she becomes one of France's most popular social-butterflies fondly known as Rose. Also, with that comes her habit of spending beyond her means.

Her plentiful life soon comes to an end as she and her husband both get arrested during the French revolution. Alexander was executed on July 23, 1794 and she too expects the same fate on herself. But her fate would not have it that way and in July Maximilien Robespierre and his supporters were arrested and executed. Thus The Terror was over and Josephine was released on August 6, 1794, after almost four months in prison.

Meeting Napoleon

The tale of Josephine and Napoleon's encounter bears many versions. But in all, one character remains mutual - France's leading political figure Paul Barras. Following her return from Prison and reuniting with her children, Paul was one of Josephine's closest friends. But some versions of this story claim that she was his mistress. One thing remains certain - it was Paul Barras that was responsible for the meeting between Napoleon and Marie Josèphe.

During the time of their meeting, Napoleon was on the lookout for a suitable woman for marriage. With his high position of authority at a very young age, he found himself in a situation where the generals and almost all other officers he commanded were older than him. Therefore he had concluded that if he married an older, rich woman, he could claim to be older than he actually was and thereby earn more respect from his officers. Barras who was aware of Napoleon's intentions had made provisions for both to meet at a party. (Some texts claim that he arranged for them to meet as Barras wished to get rid of Marie Josèphe as he had found a new mistress.)

Another popular version, which many historians claim is also less likely is the following. According to Marie Josèphe's daughter, Hortense;s journals - Memoirs of Queen Hortense (2v), published in 1927:

"Following the riots on the 13th Vendémiaire a law was passed forbidding any private citizen to have weapons in his house. My brother, unable to bear the thought of surrendering the sword that had belonged to his father, hurried off to see General Bonaparte, who at that time was in command of the troops stationed in Paris. He told the General he would kill himself rather than give up the sword. The General, touched by his emotion, granted his request and at the same time asked the name of his mother, saying he would be glad to meet a woman who could inspire her son with such ideals…"

In spite of how they met, one thing was for certain. At their first meeting itself, Josephine managed to captivate this great emperor with her charm. He was head over heels in love with her; it was it was love at first sight! Refusing to call her Rose, he names her Josephine and from then on, she was known among everyone as Josephine. The Emperor begins to pursue this beauty and it is evident through many letters which he had written to her. One really famous example, appears to follow an amusing evening,

December 29, 1975 - Paris

"I awake full of you. Your image and last evening's intoxication have left my senses no repose whatever.

Sweet and incomparable Josephine, what a strange effect do you produce upon my heart! Are you vexed? Do I see you sad? Are you troubled? . . . My soul is crushed with grief, and there is no repose for your lover; but is there any the more when, abandoning myself to the profound emotion which masters me, I draw from your lips, from your heart, a flame which consumes me? Ah! It was last night I really understood that your portrait was not you!

You are leaving at noon; I shall see you in three hours. Meanwhile, mio dolce amor, a thousand kisses; but do not give me any, for they burn my blood…"

Slot Arenenberg

Am Rande der Schweiz, mit Blick auf den Bodensee und das nahe Deutschland, liegt der Arenenberg mit seinem Schloss und dem berühmten Park. Ohne Hintergrundwissen ist dieser Schlosspark nur einer unter vielen. Macht man sich aber erst einmal mit der Geschichte vertraut, so eröffnen sich der Fantasie ungeahnte Welten aus längst vergangenen Zeiten.

Die Wege im Park finden in Untersee und Insel Reichenau ihre spielerische Fortsetzung. Bilder: Napoleonmuseum Thurgau (1,4), Alice Grosjean (2,3)Hortense de Beauharnais, Exkönigin von Holland und Mutter von Louis Napoleon, erwarb 1817 das Gut. Sie war eine Gartenliebhaberin und liess auf dem Arenenberg einen kaiserlichen Landschaftspark errichten, in dem später auch Louis Napoleon, ihr Sohn und letzter Kaiser Frankreichs, gespielt und gross geworden ist. Entstanden nach englischem Vorbild und mit französischem Geschmack der Königin, sollte sich der Park in die Natur eingliedern, die Landschaft um sich herum aufnehmen und in sich wiedergeben.

"Der Park ist wie ein Bilderbuch", sagt Dominik Gügel, Direktor des Napoleonmuseums auf dem Arenenberg. Schaut man beim zweiten Mal genauer hin, so versteht man, was er meint: Ein Weg schlingt sich in Serpentinen den Hügel hinauf, die Kurven werden im See und auf der gegenüber liegenden Insel Reichenau imaginär fortgesetzt, sie fügen sich perfekt in die Landschaft ein. Hier fuhren einst die Kutschen der kaiserlichen Besucher durch die Rebberge zum Schloss hinauf.

Schaut man einen anderen Weg hinunter, der früher eine mit Pappeln besetzte Allee war, so richtet sich der Blick genau gen Paris, ein anderes Detail, welches den Kaiser früher von der Ferne träumen liess. "Es sind viele Spielchen versteckt in diesem Park und noch lange nicht alle davon sind uns heute bekannt", meint Gügel.

So stehe im Park eine Brücke, welche Napoleon III sogar eigenhändig erbaut haben soll. Dass sich der Park heute wieder fast in seiner ursprünglichen Form befindet, so wie er von Hortense und Louis Napoleon gebaut wurde, ist der Stiftung Napoleon III zu verdanken. Da die Rekonstruierung des Parks vom Kanton nicht finanziert werden konnte, übernahm sie 2004 das Projekt, an dem noch immer gearbeitet wird.

Unter den Bäumen im Park befindet sich eine kleine Grotte, wo Hortense gesessen und ihrer Freundin Amalie Zephyrine, Fürstin von Hohenzollern-Sigmaringen, Briefe geschrieben haben soll. Kennt man diese kleinen, aber feinen Geschichtchen, so fällt es einem sofort leicht, sich in diese vergangenen Zeiten zu denken, als die Leute noch Briefe mit Tinte schrieben und Frauen in weiten Kleidern, mit Fächern und Sonnenschirmchen durch Pärke spazierten.

Ein ehemaliger Eiskeller hilft der Fantasie ebenso auf die Sprünge wie eine etwas erhöhte Plattform, von welcher aus Musiker vermutlich die Gäste unterhielten. Wenn man sich dann noch vorstellt, wie sich die adlige Prominenz des 18. Jahrhunderts auf einem der zahlreichen Gartenfeste im Park vergnügte, die Mädchen um den Springbrunnen zu Musik tanzten und den Gästen Wein in edlen Gläsern serviert wurde, so erwacht noch in jedem der Romantiker. Denn haben wir nicht alle einmal von Prinzen, Prinzessinnen, Kutschen und Schlössern geräumt?
 

Het Koninklijk Paleis op de Dam

‘Het Paleis van de Inquisitie’
(Hortense in haar mémoires)
Toen koning Lodewijk Napoleon besloot om van Amsterdam de hoofdstad van het land te maken, verkoos hij het oude Stadhuis op de Dam - dat bekend stond als het Achtste Wereldwonder - als zijn Koninklijk Paleis.
Meteen klonk van alle kanten een krachtig advies: ‘Niet doen, Majesteit!’
Een raadgever vatte de bezwaren samen: ‘Het stadhuis bezit alle nadelen en geen enkel voordeel dat essentieel is voor het paleis van een soeverein. Koude, vochtige, zeer grote en droefgeestige kamers zonder enig gemak en gerief. ‘
Maar Lodewijk Napoleon was een eigenwijs man en zette zijn zin door. Onder leiding van de Franse architect Thibaut vond de kostbare verbouwing en herinrichting plaats. Nieuwe gordijnen, dure meubels en bedden, kroonluchters, spiegels en tapijten werden naar binnen gedragen. Aan de Damzijde moest een verguld smeedijzeren balkon komen, zodat de koning vandaar de huldebetuigingen van zijn onderdanen in ontvangst kon nemen. De voormalige Vierschaar waarin eeuwenlang doodvonnissen waren uitgesproken, deed dienst als koninklijk hofkapel.

In april 1810 arriveerde koningin Hortense met de kleine kroonprins in het nieuwe paleis. Ze vergeleek het meteen met het paleis van de inquisitie: ‘Mijn appartement keek uit op een kerk,‘ schreef ze in haar mémoires, ‘de atmosfeer was er vreselijk en als je de ramen openzette, kwam er uit de gracht (Nieuwe Zijds Voorburgwal T.C.) alleen maar een putlucht en een walm van zwavel naar binnen. (..) Men kon zich geen triester woonoord voorstellen.’

De koning en koningin die in onmin leefden, spraken geen woord tegen elkaar. Hoewel er een nieuwe, mooie pianoforte stond verging Hortense zelfs de lust tot zingen en componeren: ‘Na het eten liet de koning zijn vingers over de openstaande Pianowandelen. Hij trok zijn zoon op schoot, knuffelde hem, nam hem mee op het balkon dat op het plein uitkeek. Als het volk hen zag, klonk er gejuich. (..) Ik zat op een stoel maar te kijken naar wat zich in de kamer afspeelde, zonder een woord uit te brengen.’

De koningin bracht haar dagen door met het lezen van Engelse horror romans. Op een dag liet Lodewijk Napoleon in de schitterende Burgerhal La Vestale opvoeren, van de Italiaanse componist Gaspare Spontini. Het was het favoriete lyrische theaterstuk van Hortenses moeder, dat aan keizerin Joséphine was opgedragen. De koningin kon haar tranen niet inhouden toen de getergde Julia in de eerste acte haar verlangen naar haar geliefde bezong. Verstikt door heimwee naar Frankrijk, gekweld door haar bizarre echtgenoot, ondermijnd door haar zwakke gezondheid vluchtte Hortense in de zomer naar Paleis Het Loo. Daar voelde ze zich nauwelijks beter en ze reisde verder naar Plombières om er te kuren.

Ze zou nooit meer in Holland terugkeren.

Thera Coppens

Hydrangeas

Hydrangeas are called hortensias in French, and I often read that they were so named by Empress Joséphine in honor of her daugher Hortense de Beauharnais, Queen of the Netherlands. Joséphine was indeed a passionate botanist and cultivated hydrangeas in her gardens of Malmaison.

But the Hortense connection, romantic as it sounds, is in doubt. Hydrangeas were discovered in China by the French physician and naturalist Philibert Commerson. He introduced them to the King’s Garden at l’Ile Maurice (Mauritius) in 1768 under the name Hortensia opuliodes, and did not reach continental France until years later. Hortense de Beauharnais was born in 1783…

Paleis op de Meir

De opening van het Paleis op de Meir in Antwerpen heeft zaterdag voor een ware overrompeling gezorgd. Naar schatting 3.000 bezoekers hadden er op de piekmomenten wachttijden tot twee uren voor over om het gerenoveerde gebouw te bezichtigen.

zaterdag 8 mei 2010
Het Paleis is meer dan 250 jaar oud en was ooit nog eigendom van Napoleon, Willem I der Nederlanden en het Belgische koningshuis. Intensief gebruik en periodes van leegstand lieten echter hun sporen na en daarom sloot het gebouw eind vorige eeuw zijn gehavende deuren voor een grondige restauratie.

Na de nodige face-lifts gooit het Paleis dit weekend opnieuw zijn deuren open. Het heeft enkele opmerkelijke zalen en vertrekken zoals de appartementen van Napoleon, de Spiegelzaal van Leopold II en het Hollands salon van Willem I.

Ook zondag kunnen de salons nog bezocht worden, maar vroeg genoeg komen én geduld oefenen zijn de boodschap. Na het openingsweekend zijn de salons enkel te bezoeken na reservatie en onder begeleiding van een gids. (belga/mvdb)

Meer info: www.paleisopdemeir.be

imperiale Esskultur

Goldene Schale aus dem Besitz der Kaiserin Joséphine in der Arenenberger Ausstellung 2010 »Zu Tisch - à table!« FOTO: Ingeborg Kunze

Massimo, »Maître de Cuisine Ihrer kaiserlichen Hoheit Prinzessin Hortense de Beauharnais« auf dem Arenenberg über dem Bodensee, dem Exilsitz der Adoptivtochter und Schwägerin des Franzosenkaisers Napoleon I., und Mutter des Franzosenkaisers Napoleon III., hat es 1805 für Kaiserin Joséphine und Napoleon komponiert und auf Schloss Malmaison bei Paris serviert.

In diesem Sommer wird imperiale Esskultur neu inszeniert. Zwei Mal wird Massimos Menü originalgetreu, nach den alten Rezepten, gekocht und zahlenden Gästen aufgetischt: in der »Krone« in Gottlieben gleich neben Konstanz, wenige Kilometer entfernt von dem Schlösschen über dem See, das den Bonapartes nach der Verbannung aus Paris zweite Heimat war.

Hier beginnen Napoleonmuseums-Direktor Dominik Gügel und seine Historiker-Kollegin Christina Egli mit der Führung durch die neue Ausstellung »Zu Tisch - à table! Köstlichkeiten aus fürstlichen Küchen und Kellern«. Beim anschließenden »kaiserlichen Dinner« in Gottlieben bringen Egli und Gügel zwischen den Gängen Anekdoten aus der kulinarischen Welt der Bonapartes.

Abendfüllend das Thema, tagesfüllend überdies die ganze Sommersaison und angereichert mit einem Begleitprogramm: Gügel lädt am 29. April zum Vortrag zur Ausstellung »Gastlicher Arenenberg. Ein kulinarischer Spaziergang zwischen dem 15. und dem 21. Jahrhundert«. Am 9. Mai kocht der Küchenchef des Gottliebener Nobelrestaurants vor Gästen und für Gäste in einem Küchenstudio mitten in der Konstanzer Altstadt ein historisches Vier-Gänge-Menü nach Rezepten aus der Napoleonzeit.

Ungewöhnliche Einblicke

Christina Egli schaut der mit Hortense befreundeten Hohenzollern-Fürstin Amalie Zephyrine am 10. Juni in die Haushaltsbücher und gibt damit einen ungewöhnlichen Einblick in ein besonderes Stück Kulturgeschichte. Der skandalösen Fürstin hatte Hohenzollern seine Weiterexistenz nach der napoleonischen Neuordnung Europas zu verdanken. Um die Weine des kaiserlichen Clans geht es am 26. August mit der Meersburger Sommelière Mary Schäfer. Am Schauplatz der sich über mehrere Stockwerke des Bodensee-Schlosses sich ausbreitenden Ausstellung höfischer Kultur des Essens und Trinkens zwischen 1800 und 1900 - zusammengestellt in Zusammenarbeit mit der Réunion des musées nationaux in Paris und dem Museo Napoleonico in Rom - gibt es zwischen den 13-Gänge-Menü-Terminen (25. April, 26. September) am 14. August ein »kaiserliches Galadiner« in den Räumen des Schlosses, fünf Gänge, Musik und Anekdoten aus der Zeit des imperialen Jet-Sets des Empire.
Erlesene Porzellane, exquisites Kristall und Texte von Alexandre Dumas, Verfasser der »Drei Musketiere« und eines »Wörterbuchs der Kochkunst«, das ein österreichischer Verlag wieder aufgelegt hat, seltene und kostbare, aber auch merkwürdig anmutende Exponate aus fürstlichen Haushaltsbeständen illustrieren die Tischkultur des 19. Jahrhunderts. Der Besucher erfährt, dass ein Diner auf Aluminiumgeschirr zur Zeit Napoleons III. zu den teuersten Vergnügungen gehörte. (zz)
http://www.napoleonmuseum.tg.ch/

Les lettres de Joséphine de Beauharnais aux enchères Lundi 29 Mars 2010

«Tout est fini, il abdique…» Pour cette lettre de Joséphine adressée, en avril 1814, à Eugène de Beauharnais, le marteau de Me Jean-Pierre Osenat est tombé à 86 745 euros (avec frais), samedi, à Fontainebleau, dans une salle archicomble où les musées français et les Archives nationales ont brillé par leur absence de préemption faute de moyens ! Une sacrée déception pour le commissaire-priseur, qui a pourtant totalisé 700 000 euros, un montant deux fois supérieur à ce qu'il attendait. Heureusement, il y avait de nombreux privés totalement sous l'émotion devant cet ensemble unique de 50 lettres de l'impératrice réuni par un collectionneur français et suivi de 400 documents la concernant ou touchant à l'histoire de la Révolution française et du Premier Empire.

C'est donc un Suisse qui a emporté ce lot phare sur la chute de l'Empire, à près de dix fois son estimation. C'est encore un Suisse qui a acquis, à 45 000 euros au marteau (il faut rajouter 30 % de frais !), les trois lettres poignantes du divorce. Celles-ci ont dépassé la fameuse missive amoureuse de 1796, adjugée 39 655 euros, également à un Suisse:«Mon mari ne m'aime pas, il m'adore, je crois qu'il deviendra fou», écrit Joséphine, le 5 thermidor de l'an V, à sa «bonne petite» Thérésa Cabarrus, l'épouse de Jean-Lambert Tallien.

La Suisse a toujours eu une passion pour Marie-Josèphe-Rose Tascher de La Pagerie, dite «Joséphine», née en 1763 à la Martinique, car elle possédait une maison sur les bords du lac Léman (juste à côté de celle de l'Aga Khan) où elle passa beaucoup de temps, une fois séparée de Napoléon. Après s'être mariée en première noce avec Alexandre de Beauharnais, qui lui donna deux enfants, elle le quitta pour épouser civilement Napoléon Bonaparte en mars 1796. Proclamée impératrice en 1804, Joséphine fut contrainte de divorcer en 1809, faute de pouvoir donner à l'empereur une descendance. Elle se retira au château de la Malmaison et mourut de pneumonie le 29 mai 1814.

Si Gérard Héritier, fondateur du Musée des lettres et manuscrits et gros acheteur dans les ventes ces dernières années, n'était pas à ce grand rendez-vous des fans de l'Empire, d'autres collectionneurs n'ont pas manqué de se manifester. Sans la concurrence du Musée de la Malmaison, qui n'avait visiblement pas de fonds, un amateur français, pilier de toutes les ventes de Me Osenat sur le sujet, en a profité pour acheter, à 21 000 euros (plus les frais), le Règlement pour la Malmaison signé en 1808 par l'impératrice, le seul exemplaire connu en mains privées.

«Toute la vente a fait des prix fous. Ce sont des records. Jusque-là, les lettres les plus belles de Joséphine n'avaient jamais dépassé les 8 000 à 10 000 euros», estime Pierre-Jean Chalençon, vice-président des amis de la petite Malmaison. Et même la reine Hortense, fille de Joséphine et reine de Hollande, a été emportée dans ce tourbillon. Une de ses bagues, sertie de brillants à son chiffre, s'est envolée, dimanche, à plus de 26 000 euros (frais compris), soit plus de quatre fois l'estimation. L'Empire contre-attaque.

Kleding van Joséphine de Beauharnais

 

http://madameguillotine.org.uk/2010/01/23/the-romance-of-certain-old-clothes/

Op dit weblog

staan prachtige foto's van de kleding

 kroningsring  e.a. van

 Keizerin Josephine de Beauharnais

Love Songs of Queen Hortense (stepdaughter Napoleon) at Palace 't Loo - PART II

Love Songs of Queen Hortense (stepdaughter Napoleon) at Palace 't Loo

mourning ring

LONDON.- Sir John Soane’s Museum in London and independent charity The Art Fund today announce the return of a lost treasure to the Museum – a gold mourning ring containing a lock of Napoleon’s hair, one of Sir John Soane’s prized possessions. This acquisition is a triumph for the Museum, which was unable to acquire the ring at auction earlier this year. The mourning ring originally belonged to Sir John Soane, celebrated architect and founder of the eponymous Museum, founded in 1833. It was one of his most treasured private possessions, but was not left to his Museum, featuring on his will among other items to be kept “as heir looms in my family”. However, it eventually passed out of the family’s ownership and was deemed ‘lost’. This autumn, thanks to a £30,000 grant from The Art Fund and support from Soane enthusiasts, the museum reclaimed this lost treasure for a total of £41,000 and returned it to its original home.

The ring first went on sale at Christie’s in June this year - marking the first time the Museum had had news of its whereabouts since Soane’s death in 1837. One of only two pieces of jewelery specifically bequeathed to Sir John Soane’s family, the ring was recognized as a significant, personal, item to be returned to Sir John’s extraordinary collection.

On the day of the June sale, the Museum was the under-bidder. Frustration turned to delight, however, when the buyer learned of the Museum’s interest and felt that the ring should return to its original home. With the generous support of The Art Fund and private donors, The Soane was finally able to purchase the ring as it had hoped, enabling the Museum to enhance its presentation of another aspect of Sir John’s complex and enthusiastic personality.

Tim Knox, Director of Sir John Soane’s Museum said: “Soane had a horrible fascination with Napoleon and this ring, with its plait of the vanquished Emperor’s hair, was the ultimate trophy. We are thrilled to get it back to its old home.”

Like many fashionable, literary and aristocratic people of his time, Soane was fascinated by Napoleon. The lock of hair contained in the ring was presented to Sir John by Elizabeth (Betsy) Balcombe who was the daughter of an official on St Helena where Napoleon was imprisoned. As a child, Betsy became a favorite of the Emperor and she later wrote memoirs of their friendship.

Sir John Soane’s Museum Archive contains the following brief letter of presentation from Miss Balcombe: “Knowing how much Mr. Soane esteems the reliques of great men Miss E. Balcombe presents him with a lock of Bonaparte’s hair received by her from the hands of that great Personage.” Soane must have commissioned the ring to contain this ‘relique’.

Hallmarked London 1822, the year after Napoleon’s death on St Helena , the ring contains a lock of plaited brown hair. A French inscription on the inside reads (in English): “This lock of hair of Napoleon Buonaparte was presented to John Soane Esquire by Miss Elizabeth Balcombe.” It also includes the words Prier Pour Moi (pray for me). The French inscription is something Soane might well have chosen, particularly in the context of Napoleon, as he had a passion for all things French.

The creation of a commemorative mourning ring adds an additional dimension to Soane’s fascination with the Emperor, something clearly expressed in a number of places in his museum, but in particular in an arrangement of items on the south wall of the Breakfast Room displaying two contrasting portraits of Napoleon – one as a young and idealistic soldier, the other as the bloated Emperor on the eve of his downfall.

Attribué à Jacob Frères
Cartonnier de Napoléon Ier et de Joséphine
provenant de la bibliothèque de
La Malmaison, après 1796
Acajou, amarante, chêne, cuir, carto, marbre,
cuivre, brone doré - 151 x 102 x 41 cm
Montréal, Musée des Beaux-Arts

Thérésa Tallien

She was born Juana María Ignazia Teresa de Cabarrús y Galabert in Carabanchel Alto, Madrid, Spain to François Cabarrus, a French financier, and Maria Antonia Galabert, the daughter of a French industrialist based in Spain. Thérésa's father founded and governed the bank of San Carlos, which became the Royal Bank of Spain, and was King Joseph I of Spain's Minister of Finance. In 1789, he was knighted by King Charles IV of Spain with the title of count.

From 1778 to 1783, Thérésa was raised by nuns in France. She was a student of the painter Jean-Baptiste Isabey. She returned home to the family castle briefly in 1785, and then her father sent her back to France at twelve years old to complete her education and get married.

The first of her many love affairs was with Alexandre de Laborde; however, the young couple was forced to separate as de Laborde's powerful father, Jean-Joseph de Laborde, disapproved of her. Cabarrus then arranged for his "very beautiful" daughter to marry a rich, powerful Frenchman in order to strengthen his position in France. On February 21, 1788, Thérésa was married to Jean Jacques Devin Fontenay (1762-1817), the last Marquis de Fontenay, a wealthy aristocrat described as small, red and ugly. The bride was fourteen years old. Even though in the 1780s Thérésa had begun to take an interest in Liberalism and the principles of the Revolution, she was presented at the court of King Louis XVI. The newlyweds visited the royal court of Spain as well. On May 2, 1789, Thérésa had a son, Devin Théodore de Fontenay (1789-1815), whose father was perhaps Felix le Peletier de Saint-Fargeau, brother of Louis-Michel le Peletier de Saint-Fargeau.

When her husband fled at the outbreak of the Revolution in 1789, she resumed her maiden name and obtained a divorce in 1791. She took refuge in Bordeaux, where she was arrested and jailed as the former wife of an émigré aristocrat. She met Jean Lambert Tallien,

the Commissary of the National Convention, who saved her from the guillotine, and became his mistress; through his influence, Thérésa Tallien obtained the release of many prisoners. She accompanied him when he was recalled to Paris, only to be imprisoned on Maximilien Robespierre's orders first in La Force prison, then in Carmes prison where she met Joséphine de Beauharnais. She married Tallien on 26 December 1794. She and Tallien had a daughter, Thermidor Tallien (1795-1862) who married Count Felix de Narbonne-Pelet in 1815.

Her husband joined the conspiracy to oust Robespierre, and on July 27, 1794 (9 Thermidor), Thérésa was released. Tallien had arranged her liberation, and soon after that of Joséphine de Beauharnais. Thérésa was a moderating influence on her husband: after the outbreak of the Thermidorian Reaction, she earned the moniker Notre-Dame de Thermidor ("Our Lady of Thermidor") as the person who was most likely to intervene in favor of the detained.


Thérésa became one of the leaders of the Parisian social life. Her salon was famous and she was one of the originators of the Neo-Grec women's fashion of the French Directory period. She was a very colorful figure; one story is that she was said to bathe in the juice of strawberries for their healing properties. She once arrived at the Tuileries Palace, the then chief residence of Napoleon Bonaparte, supported by a black page, with six sapphire rings in the feet, eight in the hands, two gold bracelets in the ankles, eighteen in the arms and a forehead band full of rubies. On another occasion she appeared at the Paris Opera wearing a white silk dress without sleeves and not wearing any underwear. Charles Maurice de Talleyrand commented: "Il n'est pas possible de s'exposer plus somptueusement!" ("It is not possible to exhibit oneself more sumptuously!").

Marriage to Riquet
Tallien's power waned and he and Thérésa divorced in 1802. After a brief flirtation with Napoleon, she moved first to the powerful Paul Barras, whose former mistress was Napoleon's first wife Joséphine; then to the millionaire speculator Gabriel-Julien Ouvrard (with whom she had four children); and finally, attempting to regain respectability and to get away from Paris, she married the much younger François-Joseph-Philippe de Riquet, Comte de Caraman, on 22 August 1805 - he had become the sixteenth Prince of Chimay after the death of his childless uncle in 1804. She spent the rest of her life first in Paris, then on the Chimay estates (now in Belgium). After the Battle of Waterloo in 1815, these became part of the United Kingdom of the Netherlands.


She had become one of the most famous women of her age, and she resented this role. Once when she appeared at the Louvre accompanied by her children, so many spectators flocked to see her up close, that she had to escape down a staircase to save herself. The marriage to Caraman meant that she returned to the class in which she had been born - and educated.

The couple invited musicians such as Daniel Auber, Rodolphe Kreutzer, Luigi Cherubini, Charles de Bériot and Maria Malibran to Paris and later to Chimay, where Thérésa held a little court. Cherubini composed his Mass in fa at their castle there.

Thérésa died in Chimay, where she was interred with François-Joseph de Riquet under the sacristy of the local church where a memorial stands to her memory. She bore ten children during her various liaisons, including Joseph de Riquet, first son of François-Joseph-Philippe, who became the seventeenth Prince of Chimay in 1843.

Children
Thérésa bore ten children by various husbands and lovers. Her firstborn was her son Antoine François Julien Théodore Denis Ignace de Fontenay (1789-1815), followed by a daughter, Rose Thermidor Thérésa Tallien (1795-1862).

She had one child by Barras, born in 1797, who died at birth.

Ouvrard was allegedly the father of four of her children, born during her marriage to Tallien:
 

Charles-Maurice de Talleyrand

Van 1788 tot 1791 was hij bisschop van Autun. In 1789 sloot hij zich aan bij de Nationale Grondwetgevende Vergadering van de Derde stand en werkte hij mee aan de Déclaration des Droits de l’Homme et des Citoyens. Op zijn voorstel ging de Nationale Vergadering over tot secularisatie van de geestelijke goederen. In 1790 werd door hem een mis opgedragen op het Champ de Mars ter herdenking van de val van de Bastille.

Omdat hij in 1791 de eed op de grondwet aflegde (als eerste katholieke geestelijke), werd hij door paus Pius VI geëxcommuniceerd. Gedurende de Terreur verbleef hij - wegens zijn connecties met Lodewijk XVI - veiligheidshalve in Engeland en de Verenigde Staten. Na zijn terugkeer was hij van 1797 tot 1807 minister van Buitenlandse Zaken, en opvolger van Charles Delacroix.

Hij steunde Napoleon Bonaparte bij de staatsgreep van 18 Brumaire in 1799. Hij werd Napoleons topdiplomaat, maar werd tot wanhoop gedreven door diens tomeloze veroveringsdrift die volgens Talleyrand wel een keer fout moest aflopen; zo bezwoer hij Napoleon in 1808 om zich niet in het Spaanse wespennest te steken, maar tevergeefs. Het liep inderdaad op een ramp uit, en leidde tot een nieuw type oorlog: de guerrilla, die gesteund werd door Britse invasietroepen. In september 1808, toen Napoleon daar trachtte een alliantie met Rusland aan te gaan, merkte Talleyrand achter diens rug om tegen de tsaar op: "het Franse volk is beschaafd, maar zijn keizer is het niet; de soeverein der Russen is beschaafd, maar zijn volk niet". De onderhandelingen liepen dan ook op niets uit. Dit 'verraad van Erfurt' zou hij in zijn memoires omschrijven als de redding van het machtsevenwicht in Europa.

Als Napoleon eind 1808 in Spanje verblijft wegens de escalerende oorlog aldaar, wordt in Parijs een tijd lang niets van hem vernomen en er ontstaan geruchten dat hij dood is. Talleyrand raakt betrokken bij plannen om keizerin Josephine dan maar tot regentes uit te roepen. Napoleon keert in januari 1809 terug en komt achter deze 'samenzweerderij'. In een dertig minuten durend onderhoud wordt Talleyrand de huid vol gescholden ('een zijden kous vol stront') en hij wordt ontslagen. Hij weet een totale val in ongenade te voorkomen en treedt zelfs af en toe op als adviseur. Hij was al "Grand Chambellan" maar als het keizerrijk op instorten staat benoemt Napoleon hem in januari 1814 tot lid van de regentschapsraad. Als enig lid van deze raad blijft hij door een list in Parijs als de coalitietroepen de hoofdstad naderen. Hij kan daarop de onderhandelingen met de vijand beginnen en de senaat voor bekrachtiging van deze onderhandelingen bijeenroepen.

Na de val van Napoleon zette hij zich in voor de terugkeer van de Bourbons. Na het aftreden van de keizer in 1814 kreeg Talleyrand de leiding over de voorlopige regering. Lodewijk XVIII benoemde hem opnieuw tot minister van Buitenlandse Zaken.

Talleyrand nam in 1815 deel aan het Congres van Wenen en bewerkstelligde de terugkeer van de Bourbons in Napels. Omdat hij niet bij machte was gunstiger voorwaarden voor Frankrijk binnen te halen, trad hij af. Na de Julirevolutie werd hij benoemd tot Frans ambassadeur te Londen (1830-1834) en werkte mee aan het regelen van de Belgische kwestie.

Citaten van Charles Maurice de Talleyrand

""Geestigheid dient tot alles, maar leidt tot niets."
Frans: "L'esprit sert à tout, mais il ne mène à rien."

"Hij denkt dat hij doof is omdat hij niet langer van zich hoort spreken."

"Hoed u voor eerste opwellingen; ze zijn bijna altijd juist."

"Niets kalmeert zó als een genomen besluit."
Frans: "Rien ne calme comme une décision prise."
Citaat afkomstig uit: Pensées (1912)

"Spreek nooit kwaad van uzelf, dat zullen uw vrienden wel voor u doen."

"Verwaarloos de eerste indruk niet, hij is de goede, vooral wanneer hij slecht is."

Madame Talleyrand-Périgord

Madame Grand (Catherine Noele Worlée, 1762–1835), Later Madame Talleyrand-Périgord, Princesse de Bénévent, 1783
Élisabeth Louise Vigée Le Brun (French, 1755–1842)
Was born in India and married George Grand, an Englishman in the colonial civil service. After amorous adventures in Calcutta and London, she settled in Paris in 1783, the year this portrait was exhibited at the Salon. She was eventually divorced and in 1802 married the diplomat Talleyrand. Contemporary descriptions of Madame Grand's Nordic beauty match her appearance here. Her expression, reminiscent of the seventeenth-century Italian painter Guido Reni, may also have been intended to suggest her indolent and ingenuous nature.

Eugène de Beauharnais, de broer van Hortense.

Prinses Auguste Amalia Ludovika (Straatsbug, Duitsland, 21 juni 1788 - München, Duitsland, 13 mei 1851), was de oudste dochter van Maximilian I Joseph van Beieren en Auguste Wilhelmine van Hessen-Darmstadt.

Kashmir shawl, c.1810

The body of the shawl is fashioned from fine black wool twill. The sides and ends are bordered with hand woven panels. The ends are finished with different colored sections pieced together and hand embroidered with stylized designs. Each end has a unique combination of colors.
The hand embroidery creates a work of wearable art! Note especially the whimsical hand-embroidered flowers just above the woven end panels.
In the late 18th century, Europeans started importing these expensive shawls. They also appropriated the motifs and adapted them to embroidery and print designs. This superb period shawl was probably hand embroidered in Persia for the Western market.
The Neoclassical or Empire style (after the Emperor Napoleon) exercised a profound influence in the early 19th century on all the arts, not least the decorative arts. The discovery of the ruins at Pompeii in 1748 was the spark that lit the flame of Neoclassicism in the arts.

Mode/Fashion

Kleding tijdens de Empire: 1800 – 1815
Na de Franse Revolutie kwam in Frankrijk Napoléon Bonaparte aan de macht. Deze legerbevelhebber veroverde delen van Italië en werd na een periode als consul door de senaat tot "Keizer der Fransen" uitroepen. Napoléon vergeleek zijn macht met die van de Romeinse keizers. Napoleon brengt zijn keizerlijke macht in beeld door symbolen van Romeinse keizers te imiteren, zoals adelaars en lauwerkransen. Ook doordat aan het einde van de 18de eeuw de Romeinse steden Pompeï en Herculaneum werden opgegraven, kwam de Romeinse oudheid weer in de belangstelling; er was sprake van een Klassieke opleving. Deze Klassieke opleving zette zich ook door in de mode. Voor de dames werd nu het ideaal: gekleed te gaan als een Griekse of Romeinse dame uit de Oudheid. De Franse dames probeerden dit na te volgen door zo min mogelijk ondergoed onder dunne soepele bovenkleding te dragen. Dat betekende: geen korset of onderrok. Dit imiteren van de mode uit de oudheid wordt wel de”naakte mode” genoemd. De dames en leden graag kou om maar volgens de laatste mode gekleed te gaan.

Vrouwen:
Zij droegen een eenvoudige vormloze japon met korte mouwtjes.













De taille zit hoog, net onder de borsten. Vlak onder de buste en aan de wijd uitgesneden hals werd de jurk met een bandje ingerimpeld. Dit doet denken aan de tunica die met een koord om het middel werd vastgebonden. Er worden doorzichtige stoffen gebruikt, zoals mousseline en tule


Als de schaars geklede dames dan toch naar buiten gingen, droegen zij geen jas, maar zoals de Romeinen, enorme rechthoekige shawls: ook wel stola’s genoemd. Geliefd waren kasjmier sjaals, van geitenhaar, gemaakt in Kashmir, India. Deze uiterst kostbare kashmirsjaals waren een felbegeerd, modieus statussymbool.
http://hal.ucr.edu/~cathy/dress/shawl.html

Aan de voeten droeg men lichte zijden schoentjes zonder hak, die zo laag waren uitgesneden, dat zij met banden, die om het onderbeen werden gewikkeld, tegen het uitslippen moesten worden beschermd.

In Nederland volgden de dames van stand deze Franse mode pas laat en bovendien erg aarzelend. Erg behaaglijk was de dunne jurkjes in ons klimaat natuurlijk niet.
Om toch mee te kunnen doen, kleedden de dames zich in huidkleurige maillots en warme onderrokken. Maar dat stond natuurlijk niet zo zwoel als de transparante jurken uit Frankrijk.
Toen Napoleon in 1804 na zijn overwinningen uiteindelijk tot keizer was gekroond, kwam er in Frankrijk weer een hof met voorgeschreven kleding. Deze periode van 1804 tot 1814 noemen we “Keizerrijk” of “Empire”. Frankrijk gaf voor heel Europa de toon aan. De belangstelling voor de Romeinse tijd werd groter.

Vrouwen
De dameskleding had zich hier al bij aangepast, maar in het Empire werden de stoffen nu zwaarder en luxueuzer en de modellen strakker, zodat er nu geen sprake meer was van een “naakte mode”. Een Empirejapon had een vrij nauwe eenvoudige rok, een zeer hoge taille, en een zeer wijd decolleté, zodat het bovenstukje heel kort was. De Empirejapon heeft korte pofmouwtjes. Soms wordt er op de schouders een rechtopstaande waaiervormige kantgarnering aangebracht, die van achteren naar voren de zijkanten van de halsopening afgewerkt

Mannen
Ook de mannen kregen hun eigen mode.
Voor de herenkleding wordt naar Engeland gekeken. Hij draagt een strakke kniebroek, een jas met lange achterpanden en een halsdoek, die losjes om het opstaande boord wordt geknoopt.

Hoeden:
De driessteek uit de 18e eeuw is nu veranderd in een tweesteek, die dwars werd opgezet en waarmee we Napoleon zo vaak zien afgebeeld.
Ook worden nu bolvormige- en hoge hoeden gedragen.

Haardracht:
De dameskapsels uit deze tijd lijken veel op die van de Grieken en Romeinse dames. Vaak worden diademen gedragen. Evenals armbanden en oorsieraden zijn deze vaak versierd met cameeën, stenen waarin een antiek vrouwenkopje is uitgesneden.
De mannen sneden hun haar naar voorbeeld van de Romeinse keizers kort gesneden, van voren naar beneden gekamd en recht boven de wenkbrauwen afgeknipt.

De dameskleding van 1815 tot 1865

Tussen 1815 en 1820 verdwijnt de Empirelijn. Dit betekend dat de taille zakt en dat het decolleté hoger wordt. Tussen 1820 en 1830 verandert de dameskleding sterk.
De dames gaan zich wederom insnoeren in de taille en door de vele onderrokken gaat de bovenrok weer hoe langer hoe wijder uitstaan.
Van boven krijgt de japon ook een verbreding door mouwen die bij de inzet enorm wijd waren en naar beneden nauwer uitliepen. Deze mouwen bedekten weer de gehele arm.

De 19e eeuw
Door de Franse revolutie kwam er een einde aan de overdadige versieringen van de kleding. In de tijd van Napoleon droeg men de zogenaamde ‘empirekleding’, maar ook daarna kwamen er weer grote veranderingen. De kleding van de vrouw veranderde helemaal. Jurken werden van dikker materiaal gemaakt en sloten hoger aan. Ook werd de rok weer wijder.
Na 1850 werden de rokken zelfs heel wijd. De onderrokken werden in die tijd verstevigd door paardenhaar. Natuurlijk was deze kleding erg onhandig en de ‘tournure’ deed zijn intrede. Dit was een rok, die alleen extra ruimte had aan de achterkant. Dit benadrukte het achterwerk van de vrouwen. Een erg belangrijk feit in de 19e eeuw is de opening van het eerste Haute-couture huis in 1858 in Parijs. Dit werd gedaan door modeontwerper Charles Frederick Worth.

De Romantiek (1830-1860)
Vanaf de 19e eeuw begint mode pas echt een rol te spelen binnen de kledingdracht. De periode van de Romantiek is daar een goed voorbeeld van. Door de industrialisatie ontstaat werkloosheid. Er zijn grote verschillen tussen arm en rijk. Niet langer bepaald het hof het modebeeld, maar de burgers die rijk geworden zijn door de industrie.

De romantiek staat voor heimwee naar het verleden en dit is soms ook te zien in de dameskleding. De modebewuste vrouw droeg in de Romantiek een zeer wijde rok en een grote luifelhoed. Bovendien had zij afhangende schouders en een zeer smalle taille, maar niet alleen het verleden speelde een grote rol. Tegelijkertijd protesteerde vrouwen tegen hun ongemakkelijke kleding. De meest gebruikte stoffen waren: katoen, wol, zijde, tafzijde en batist. Deze stoffen zijn een stuk beter te verwerken en veel lichter en soepeler dan stoffen die in eerdere periode gebruikt werden. Ook in de kleuren en patroon kwam een verandering. Men ging gebruik maken van pasteltinten en smalle strepen of kleine bloemetjes.



Na 1850 werd de crinoline populair, in de volksmond hoepelrok genoemd.
Voor de man kwamen er ook belangrijke veranderingen: het pak deed zijn intrede. Dit tijdloze kledingstuk zou 150 jaar lang hetzelfde gedragen worden: een effen jasje en broek met een vestje. Vaak had het vestje felgekleurde ruiten. Er was grote ophef toen George Sand, een Franse schrijfster, voor het eerst in het openbaar een lange broek droeg.

The château Saint-Cloud

The château was declared a bien national and emptied by the Revolutionary sales.

The Saint-Cloud orangery was the setting for the coup d'état of 18 Brumaire (10 November 1799),
in which the Directoire was suppressed and the Consulat declared. Less than five years later, Napoléon Bonaparte was proclaimed as Emperor of the French on 18 May 1804 at Saint-Cloud. Saint-Cloud was later used by Bonaparte's family and was their main seat along with the Palais des Tuileries in Paris.

19th century
The ruins in 1871 Napoleon made Saint-Cloud his preferred residence and transformed the Salon de Vénus to a throne room, which Saint-Cloud had naturally lacked, but neither he nor the occupants to follow did much more to Saint-Cloud than works of interior decoration. When the Prussians captured it in 1814, they supposedly found Altdorfer's The Battle of Alexander at Issus hanging in the Emperor's bathroom.

It was at Saint-Cloud once again, in Monsieur's Galerie d'Apollon, that Napoléon III invested himself as Emperor of the French on 1 December 1852. During the Second Empire, Napoléon III and empress Eugénie held court at Saint-Cloud in the spring and the autumn. Napoléon III had the orangery demolished in 1862, and Eugénie transformed the bedroom of Madame into a salon in Louis XVI style.

At Saint-Cloud, Napoléon III declared war on Prussia on 28 July 1870. The heights dominating Paris were occupied by the Prussians during the siege of Paris, who shelled Paris from the grounds of the château. Counter-fire from the French hit the building, and it caught fire and burned out on 13 October 1870. Fortunately, much of its contents had been removed by Empress Eugénie after war was declared.
The burnt-out shell.The standing roofless walls were finally razed in 1891. The pediment of the château's right wing, one of the preserved parts of the building, was bought by Ferdinand I of Bulgaria and integrated in his palace Euxinograd on the Black Sea coast.
Today, only a few outbuildings and its park of 460 hectares remains, constituting the Domaine national de Saint-Cloud. It includes the garden à la française designed by Le Nôtre, Marie-Antoinette's flower garden (where roses for the French state are grown), a garden à l'anglaise from the 1820s (the Trocadéro garden), ten fountains, and a viewpoint of Paris known as "la lanterne", because a lantern was lit there when the Emperor Napoléon I was in residence.

The Pavillon de Breteuil in the park has been the home of the General Conference on Weights and Measures since 1875.

20th century
France crowning Art and Industry, by Élias RobertThe sculpture group France crowning Art and Industry was installed in the lower part of the park in 1900.
Many thousands of trees in the park were knocked down or badly damaged in a storm on 26 December 1999, but restoration work continues.

Elisabeth de Vaudey
Elisabeth le Michaud d'Arcon de Vaudey (1773-1833) was famous for her affair with French Emperor Napoleon I, which was a cause of a violent scene between the Emperor and his wife Joséphine shortly before their coronation. Elisabeth de Vaudey was a member of the lower nobility, described by her contemporaries as "a very pretty woman, witty, a musician, with a nice voice, well educated, but also very much an intriguer."Thiebaud, J.-M. & Tissot-Robbe, G. Elisabeth le Michaud d'Arcon: Maitresse de Napoleon. (Yens sur Morges: Cabedita, 2006): "tres jolie personne, spirituelle, musicienne, voix sympathique, tres instruite, mais aussi tres intrigante." By another she is described as "charming, entirely graceful, entirely sweet, with a pretty face, very good teeth, admirable blonde hair, an aquiline nose (if a bit long, hooked and of plain character), a remarkable hand, a very small foot."

She was chosen to be a lady-in-waiting for the Empress Joséphine, and took her oath at the Château de Saint-Cloud on 1 July 1804. On 24 July, de Vaudey was with the Emperor on a trip to visit the waters of Aix-la-Chapelle to improve his fertility. On this trip, de Vaudey caught Napoleon's attention and became his favorite mistress at the time. The affair was tumultuous and short-lived, however, and was the scene for one of the most famous romantic episodes of Napoleon. Eventually Joséphine's jealously became aroused and she grew to suspect that the two were having an affair.

The letter in which Napoleon accepted the resignation of Mlle. de VaudeyOn 25 October of the same year, while Joséphine was in the salon entertaining guests at Saint-Cloud, through the window she saw de Vaudey quickly leave her apartment. She suspected something, and after telling her confidant Mme. de Rémusat her plans, she went to Napoleon's chamber only to find him absent. There was a small staircase which led from Napoleon's room to a small apartment on the higher level and after climbing the staircase Joséphine heard the two of them talking, and even mentioning Joséphine's name. Joséphine froze and then knocked on the door and ordered them to open it. After a long delay, the door was opened, with the room in obvious disarray. De Vaudey broke into tears. Napoleon, who had experienced the jealousy of his wife on previous occasions, was red with anger. Joséphine, although she feared the consequences, lashed out at the two of them with fierce remonstrances. Before Napoleon could respond, she left quickly and returned to the salon in a state of anxiety. Soon after, Napoleon approached her in her bedchamber and gave vent to his fury. He said he was sick of her spying on him, and was going to divorce her and marry a woman who could give him an heir. The threat was too much for Joséphine and she broke down. Napoleon's anger was only abated after his adopted daughters soothed him and encouraged him to reconcile with their mother. Eventually the two made up, and only a few weeks later were crowned Emperor and Empress by Pope Pius VII at Notre-Dame Cathedral. Mme. de Vaudey meanwhile had fled the palace that same day and was soon ordered by Napoleon to resign her post. The official reason was that she was a terrible spendthrift, and was constantly in debt due to her insatiable appetite for shopping and "having fun" and always looked to the Imperial treasury to provide her with funds.

Although this is true, one cannot mistake the timing of this episode, and it is likely that the affair of 25 October contributed no small part in her departure. De Vaudey submitted her resignation letter to Joséphine, but without "going into any details", as she was ordered to do. She lost her title and imperial allowance on 29 October 1804 (7 brumaire, an XIII).



The letter in which Napoleon accepted the resignation of Mlle. de Vaudey

M.me Campan (1752-1822)

Jeanne-Louise-Henriette Campan, born Henriette Genet (2 October 1752, Paris - 16 March 1822, Mantes) was a French educator and lady-in-waiting to Queen Marie Antoinette before and during the French Revolution. Her father, whose name was Genest, was first clerk in the foreign office, and, although without fortune, placed her in the most cultivated society. At the age of fifteen she could speak English and Italian, and had gained so high a reputation for her accomplishments as to be appointed reader to the three daughters of Louis XV. At court she was a general favorite, and when she bestowed her hand upon M. Campan, son of the secretary of the royal cabinet, the king gave her an annuity of 5000 livres as dowry. She was soon afterwards appointed first lady of the bedchamber by Marie Antoinette; and she continued to be her faithful attendant until she was forcibly separated from her at the storming of the Tuileries on 10 August 1792.

Madame Campan survived the dangers of the Terror, but after the 9th of Thermidor finding herself almost penniless, and being thrown on her own resources by the illness of her husband, she bravely determined to support herself by establishing a school at St Germain. The institution prospered, and was patronized by Hortense de Beauharnais, whose influence lead to the appointment of Madame Campan as superintendent of the academy founded by Napoleon at Écouen for the education of the daughters and sisters of members of the Legion of Honor. This post she held until it was abolished at the restoration of the Bourbons, when she retired to Mantes, where she spent the rest of her life amid the kind attentions of affectionate friends, but saddened by the loss of her only son, and by the calumnies circulated on account of her connexion with the Bonapartes.

She died in 1822, leaving valuable Mémoires sur la vie privee de Marie Antoinette, suivis de souvenirs et anecdotes historiques sur les règnes de Louis XIV.-XV. (Paris, 1823); a treatise De l'Education des Femmes; and one or two small didactic works, written in a clear and natural style. The most noteworthy thing in her educational system, and that which especially recommended it to Napoleon, was the place given to domestic economy in the education of girls. At Écouen the pupils underwent a complete training in all branches of housework.

Flûte à champagne de la reine Hortense de Beauharnais épouse en 1802

Flûte à champagne de la reine Hortense de Beauharnais épouse en 1802, de Louis Bonaparte, devenue Reine de Hollande en 1806
et Mère du futur Napoléon III.

Vernieuwingen onder bewind Napoleon

Gedurende het bewind van Napoleon werden veel bestuurlijke en nuttige vernieuwingen in het door Frankrijk beheerste gebied ingevoerd. Nadat de Franse legers verdreven waren, bleven in de vroegere Franse gebieden veel van deze vernieuwingen toch gehandhaafd omdat deze hun nut ondertussen bewezen hadden:
. We rijden in Europa rechts.
. In het gehele gebied werden dezelfde maten en gewichten zoals de kilo, de meter en de liter ingevoerd; oude lokale maten werden afgeschaft.
. Een gestandaardiseerd bevolkingsregister werd ingevoerd: de Burgerlijke stand. Mensen moesten een definitieve achternaam opgeven. Voorheen waren achternamen veelal plaatselijke bijnamen of stond men bekend als 'de zoon/dochter van X'. Veel mensen wilden hieraan eigenlijk niet meewerken en gingen er van uit dat deze achternamen na de ondergang van Napoleon weer zou worden afgeschaft. Sommigen kozen daarom 'ludieke' namen als Naaktgeboren of Poepjes en zadelden hun nakomelingen zo onbedoeld met een vreemde achternaam op.
. Veel (burgerlijke) wetgeving stamt uit deze tijd, (zie de Code Napoleon). Sommigen vonden de Code Napoleon, het Franse burgerlijk recht, een enorme verbetering ten opzichte van het eigen lokale recht. Het nieuwe wetboek schiep immers een rechtstaat waarin alle onderdanen gelijk zijn voor de wet, en waarin de rechtspraak openbaar is. Tegenstanders vonden dat Napoleon geen rekening hield met de zo verschillende lokale gewoonten en afspraken. Invoering van de dienstplicht riep eveneens weerstand op, zeker toen de vraag naar soldaten door de maar voortdurende oorlogen toenam.
. De maatschappelijke standen werden afgeschaft en hiermee tevens de speciale voorrechten en privileges van de geestelijkheid en de aristocratie. Dezen hadden voortaan dezelfde rechten en plichten als de burgerij.
. Veel versnipperde kleine staatjes, vorstendommen en heerlijkheden werden samengevoegd tot grotere overzichtelijke eenheden zoals in het gebied van het aloude Heilige Roomse Rijk waar vele kleine vorstendommen en staatjes bijeen gevoegd werden (Reichsdeputationshauptschluss). Een voorbeeld was de nieuwe Rijnbond. In het gebied van Nederland werd in deze tijd het departement van de Neder-Maas gevormd: de latere provincie Limburg in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Dit bestond voorheen uit talloze versnipperde gebiedjes en heerlijkheden.
. Onderwijs en gezondheidszorg werden beter geregeld en beter toegankelijk gemaakt voor de gewone burgers.
. Carrièremogelijkheden voor iedereen in overheidsbestuur en leger (de hogere functies hierin waren voorheen bijna uitsluitend het terrein van de aristocratie) omdat vanaf Napoleon iemands capaciteiten belangrijker werden dan iemands afkomst.

Marie Walewska

Warsaw, January, 1807.

Letter 1:
I saw no one but you, I admired no one but you, I want no one but you.
Answer me at once, and assuage the impatient passion of N.

Letter 2:
Didn't you like me, Madame? I had reason to hope you might .... Or perhaps I was wrong.
Whilst my ardour is increasing, yours is slackening its pace.
You are mining my repose!
Ah! grant a few moments' pleasure and happiness to a poor heart that is only waiting to adore you.
Is it so difficult to let me have an answer? You owe me two.
N.

Letter 3:
There are times - I am passing through one now - when hope is as heavy as despair.
What can satisfy the needs of a smitten heart, which longs to throw itself at your feet, but is held back by the weight of serious considerations, paralysing its keenest desires?
Oh, if only you would!...
No one but you can remove the obstacles that keep us apart.
My friend Duroc will make it quite easy for you. Ah! come! come! You shall have all you ask.
Your country will be dearer to me, once you have had pity on my poor heart.
N.

Letter 4:
Marie, my sweet Marie, my first thought is of you, my first desire is to see you again.
You will come again, won't you? You promised you would.
If you don't, the eagle will fly to you! I shall see you at dinner - our friend tells me so.
I want you to accept this bouquet: I want it to be a secret link, setting up a private understanding between us in the midst of the surrounding crowd.
We shall be able to share our thoughts, though all the world is looking on.
When my hand presses my heart, you will know that I am thinking of no one but you; and when you press your bouquet, I shall have your answer back!
Love me, my pretty one, and hold your bouquet tight!
N.

The Beauharnais Emeralds Earrings

Hortense Eugénie Cécile Beauharnais was the daughter of Josephine Tascher de la Pagerie and Alexandre, the Vicomte de Beauharnais. The Vicomte was executed during France's reign of terror. Josephine married Napoleon Bonaparte who would gift his step-daughter Hortense an emerald suite that became known as the Beauharnais collection. It was fit for a Queen as Hortense became Queen Consort of Holland as the wife of Louis Bonaparte, King of Holland.