Willem Frederik als toekomstig hoofd van staat

ROOSENDAAL –(tekst Jaap Pleij) In historisch opzicht klopte er natuurlijk niets van, maar het naspelen van de aankomst van Willem Frederik als toekomstig souverein vorst zorgde vorige week zaterdag wel voor een extra leuk dagje Scheveningen. De aankomsttijd klopte niet, aan de landing ging geen treffen tussen Engelse- en Franse troepen vooraf, het uniform waarin de hoop van alle Oranjeklanten was gestoken kan in de ogen van historici ook al geen genade vinden en dat acteur Huub Stapel in het dagelijks leven een verstokte republikein is, kwam de geloofwaardigheid ook al niet ten goede. Het grappigste moment was toen koning Willem-Alexander zijn verre voorouder (hoewel daar ook gerede twijfels over bestaan) even in de ogen keek, alvorens deze begon aan zijn opmars naar zijn tijdelijke residentie aan het Lange Voorhout in Den Haag, op een steenworp afstand waar onlangs een jonge PowNews-verslaggever door een ‘medewerker’ van de Angolese Ambassade in elkaar werd geramd, maar dit terzijde.

De koning-acteur Stapel liet zich ’s middags in de Ridderzaal uitgebreid fêteren en in de avonduren was hij getuige van een heus koningsconcert. In werkelijkheid is de soeverein na aankomst op het Lange Voorhout direct gaan slapen. Het zal waarschijnlijk een onrustige nacht voor hem geweest zijn, want de kans dat hij alsnog door Franse troepen zou worden opgepakt, was uiterst reëel. Met de historie had deze koningsdag ad-hoc dus niets uitstaande, maar hoe zat het dan wel. Wie dat tot in detail wil weten, moet het door Wilfried Uitterhoeve geschreven boek ‘1813 – Haagse bluf’ ter hand nemen. Een heerlijk dikke pil van ruim vierhonderd bladzijden, maar daar hoeft niemand zich door te laten afschrikken. Uitterhoeve neemt zijn lezers mee terug naar een uiterst roerige periode in onze vaderlandse geschiedenis. Op zich kleine gebeurtenissen zijn van doorslaggevende betekenis geweest voor de weg die uiteindelijk werd ingeslagen. Zouden de Franse troepen er toch niet alsnog in slagen om de oprukkende Pruisische en Russische legers te weerstaan? Zou het Haagse Oranjefeestje ook aanslaan in de rest van het land. Zou het altijd roerige Amsterdam genoegen nemen met de immer stugge avonturier Willem Frederik als toekomstig hoofd van staat? Een ding staat vast. Zonder het tijdelijk Algemeen Bestuur, snel gevormd in de tijd dat de Fransen een machtsvacuüm lieten ontstaan, met Gijsbert Karel van Hogendorp als dominante factor zou onze huidige koning –indien daar al sprake van zou zijn geweest- niet geluisterd hebben naar de naam Willem-Alexander. Aan de hand van een reeks wervelende gebeurtenissen in 24 plaatsen –van Groningen en Hoogeveen tot Amsterdam, Den Haag, Middelburg en Den Bosch- verhaalt Uitterhoeve in ‘1813-Haagse bluf’ van de beroering die het jonge Nederland in 1813 in zijn greep hield. Al snel begon een nieuwe fase: Frederik Willem was dan wel bevestigd in zijn soevereine positie, maar de discussie over de verhouding tussen monarch en volk zou nog lang aanhouden, totdat de liberaal Thorbecke zijn kans schoon zag om koning Willem II in 1848 een nieuwe grondwet door de strot te duwen. De zoon van de eerste Prins van Oranje heeft hier waarschijnlijk mee ingestemd omdat dit de enige manier was om zijn positie nog enigszins in stand te houden. Bovendien zag hij het niet zitten dat zijn zoon, de latere Willem III, absolute macht zou verkrijgen. Het is daarom een schande dat het portret van Willem II nog steeds de grote vergaderruimte in de Eerste Kamer siert, die plek komt Thorbecke toe!
1813 – Haagse bluf – Wilfried Uitterhoeve, gelezen door Jaap Pleij. Uitgeverij Vantilt, ISBN 978 94 6004 1211, deweekkrant/hoe_ging_het_nu_werkelijk_met_de_aankomst_